In Yibbo’s grote Bewegend Leren Blog vertellen we je alles wat je moet weten over bewegend leren. Je leest onder andere:
- Wat is bewegend leren?
- Waarom is bewegend leren belangrijk?
- Op welke manier heeft bewegend leren een positief effect op kinderen?
- Is het effect van bewegend leren bewezen?
- De visie van professor Erik Scherder op bewegend leren
- Welke vormen van bewegend leren zijn er?
- Digitalisering en bewegend leren: apps en tips
- Hoe begin je met bewegend leren?
- Wat zeggen leerkrachten over bewegend leren
- Populaire bewegend leren materialen in 2023
Klik op een hoofdstuk om er direct heen te gaan. Veel bewegend-leesplezier!? PS. Heb je een goede toevoeging aan dit artikel? Mail het naar info@yibbo.eu of DM ons op Instagram: @yibbo.bewegend.leren
Wat is bewegend leren?
Bewegend leren is een onderwijsbenadering waarbij fysieke activiteit en beweging worden gebruikt om het leren te ondersteunen. Je betrekt hierbij bewegingsactiviteiten in de les, bijvoorbeeld tijdens het oplossen van opdrachten of het leren bij vakken als taal en rekenen.
Je kunt zo onder andere bewegingsspelletjes of oefeningen gebruiken om het leren te stimuleren, zoals rekensommen oplossen door te springen op beweegmatjes of vloerstickers, of woordenschat leren door het spelen van een spel waarbij leerlingen klanken in een woord moeten herkennen of de letters uit het alfabet moeten roepen.
Waarom is bewegend leren belangrijk?
Bewegend leren draagt bij aan een actieve en gezonde levensstijl van leerlingen en helpt om de aandacht en motivatie van leerlingen te vergroten. Bovendien kan bewegend leren bijdragen aan een betere cognitieve ontwikkeling en prestaties van leerlingen.
Op welke manier heeft bewegend leren een positief effect op kinderen?
- Verbeterde cognitieve functies: Uit onderzoek blijkt dat fysieke activiteit kan leiden tot een verbeterde cognitieve functie bij kinderen. Bewegen zorgt voor een betere doorbloeding en zuurstoftoevoer naar de hersenen, waardoor kinderen beter kunnen concentreren en informatie beter kunnen verwerken en onthouden.
- Vermindering van stress en angst: Door te bewegen maken kinderen endorfines aan, wat ervoor zorgt dat ze zich beter voelen en minder last hebben van stress en angst.
- Stimulering van de hersenontwikkeling: Door te bewegen worden verschillende delen van de hersenen gestimuleerd, wat kan leiden tot een betere ontwikkeling van de hersenen.
- Versterking van sociale vaardigheden: Bewegend leren kan kinderen helpen om sociale vaardigheden te ontwikkelen, zoals samenwerken en communiceren door groepsactiviteiten.
- Verbetering van de fysieke gezondheid: Door regelmatig te bewegen kunnen kinderen hun fysieke gezondheid verbeteren, wat weer positieve effecten heeft op hun mentale gezondheid en welzijn.
Je mag deze afbeelding kopiëren voor je eigen website. Link dan wel even naar onze webshop.
Is het effect van bewegend leren bewezen?
Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs uit internationale en Nederlandse onderzoeken dat bewegend leren een positieve bijdrage kan leveren aan de cognitieve ontwikkeling van kinderen.
Dit zijn voorbeelden van wetenschappelijke studies naar het effect van bewegend leren op de ontwikkeling van kinderen:
- Kenniscentrum Sport en Bewegen (NL): https://www.kenniscentrumsportenbewegen.nl/kennisbank/publicaties/?effecten-fysieke-activiteit-op-cognitie-van-kinderen-in-het-primair-onderwijs&kb_id=24423&kb_q=bewegend%20leren
- Mulier Instituut (NL): Effecten van sport en bewegen op de basisschool (NL): https://allesinbeweging.net/storage/2357/2017-Mulier-Instituut---Effecten-sport-&-bewegen-op-basisschool.pdf
- Effecten van beweegmomenten op school (NL): https://pure.hva.nl/ws/files/17687204/Effecten_beweegmomenten_op_school_KVLO_artikel_Janssen_Singh_Hartman.pdf
- Cognitieve en sociale opbrengsten van bewegend op school (NL): https://scripties.uba.uva.nl/download?fid=c2958317
- Does Learning Through Movement Improve Academic Performance in Primary Schoolchildren? A Systematic Review (EN): https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fped.2022.841582/full
- Emboldened by Embodiment: Six Precepts for Research on Embodied Learning and Mixed Reality (EN): https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.3102/0013189X13511661
De onderzoeken laten vrijwel zonder uitzondering zien dat er een significant effect is van bewegend leren op het verbeteren van de cognitieve functies, waaronder aandacht, geheugen en de taalvaardigheid van kinderen.
Toch is het is belangrijk om te noemen dat bewegend leren niet per definitie voor alle kinderen en alle situaties het enige effectieve leermiddel zal zijn. Het is belangrijk om een evenwichtige lesdag te bieden, waarbij er afwisseling is tussen bewegend leren en stilzitten in de klas en dat de lesmethoden worden aangepast aan de individuele behoeften en capaciteiten van de leerlingen.
Professor Erik Scherder over het belang van bewegend leren
De bekende Nederlandse neuropsycholoog en hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam Erik Scherder zegt in een interview op de Nationale Onderwijs Tentoonstelling van 2023 dat bewegend leren fantastisch is en dat bewegen een normaal onderdeel moet worden van de dag:
Welke vormen van bewegend leren zijn er?
Er zijn verschillende vormen van bewegend leren, waarbij beweging wordt geïntegreerd in de lesactiviteiten om de leerprestaties te verbeteren en tegelijkertijd de fysieke activiteit van kinderen te bevorderen.
Dit zijn 10 vormen van bewegend leren:
- Actieve pauzes: Een korte pauze tussen de lessen kan worden gebruikt om de leerlingen te laten bewegen. Denk hierbij aan een spelletje op het schoolplein, een korte dans, of andere fysieke activiteiten.
- Loopspellen: Bij loopspellen krijgen de leerlingen instructies waarbij ze moeten lopen of rennen om de antwoorden te vinden. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door een speurtocht of een doolhof.
- Bewegende instructies: Bij bewegende instructies bewegen de leerlingen terwijl ze instructies volgen. Dit kan bijvoorbeeld zijn door het nadoen van gebaren bij het leren van nieuwe woorden of met je vingers de tafels te oefenen.
- Bewegend leren in de klas: Dit omvat verschillende activiteiten die in de klas of op de gang kunnen worden gedaan, zoals het gebruik van hinkelbanen, bewegende stoeloefeningen of yoga-oefeningen.
- Spelletjes en quizzen: Dit omvat spellen en quizzen die fysieke activiteit vereisen, zoals quizzen waarbij kinderen rennen om het antwoord te geven, of educatieve spellen die buiten of in de schoolgang gespeeld worden.
- Dans en muziek: Dans en muziek kunnen gebruikt worden om kinderen te stimuleren om te bewegen en tegelijkertijd te leren. Bijvoorbeeld door een dans of liedje te maken over een bepaald onderwerp.
- Bewegende presentaties: Leerlingen kunnen presentaties geven waarbij ze bewegen en hierdoor de lesstof beter kunnen onthouden.
- Rollenspel: Rollenspel kan worden gebruikt om kinderen actief te laten leren over bijvoorbeeld geschiedenis of maatschappijleer.
- Buitenactiviteiten: Activiteiten buiten de klas zoals een natuurwandeling, educatieve spellen op het schoolplein of een bezoek aan een museum zijn voorbeelden van bewegend leren.
- Bewegend leren op digitale apparaten (apps): Er zijn ook apps beschikbaar die bewegend leren stimuleren, zoals educatieve games die fysieke activiteit vereisen of digitale quizzen die kunnen worden afgenomen met behulp van bewegingssensoren.
Digitalisering en bewegend leren: apps en tips
Kinderen zitten steeds meer achter een tablet en spelen dan met apps of kijken video's. Maar wist je dat er ook steeds meer apps zijn die kinderen uitdagen om te bewegen? Zet bijvoorbeeld YouTube aan en zoek op bewegend leren of brainbreak. Kinderen volgen de instructie in de video.
Ook zijn er specifieke apps waarbij kinderen moeten bewegen zoals Springloop. In de app vind je activiteiten voor kinderen van 4 t/m 12 jaar. Op de website van meester Sander vind je ook heel veel voorbeelden van bewegend leren. Hij heeft spellen gemaakt in combinatie met de tablet. Dit heet een beweeghoek. Kinderen scannen de QR-code en luisteren naar de opdrachten van meester Sander. Kijk voor meer info op https://meestersander.nl/?s=beweeghoek
Hoe en waar begin je met bewegend leren?
Er zijn verschillende manieren om op een laagdrempelige manier te beginnen met bewegend leren. Bewegend leren hoeft helemaal niet moeilijk te zijn of heel veel geld te kosten.
Hieronder staan 4 voorbeelden om makkelijk te beginnen met bewegend leren:
- Korte beweegmomenten: Begin met het inlassen van korte beweegmomenten van enkele minuten tussen de reguliere lessen door. Dit kan bijvoorbeeld door even op te staan en een korte beweegoefening te doen of een korte wandeling te maken.
- Buitenles: Organiseer een buitenles waarbij kinderen actief kunnen leren en bewegen tegelijkertijd. Dit kan bijvoorbeeld door het organiseren van een speurtocht of een wandeling waarbij kinderen vragen moeten beantwoorden over de natuur.
- Actieve werkvormen: Probeer beweging te integreren in de les zelf, bijvoorbeeld door actieve werkvormen te gebruiken waarbij kinderen staand of lopend kunnen leren, zoals een quiz of een discussie in een kring. Maar ook een dansje dat past bij een liedje, dat weer past bij een taal- of rekenmethode.
- Gebruik beweegmaterialen: Maak gebruik van materialen die beweging stimuleren, zoals simpele kaartjes met opgestoken vingers, dobbelsteen-stippen en cijfers erop om getalbegrip te vergroten.
Het belangrijkste is om te zorgen dat de activiteiten passen bij de leeftijd en interesses van de kinderen, en dat de activiteiten leuk en uitdagend zijn. Door op een laagdrempelige manier te beginnen met bewegend leren, kunnen kinderen ervaren dat leren en bewegen hand in hand kunnen gaan.
Wat zeggen leerkrachten van bewegend leren?
Juf Iris (@jufi.ris) - juf van groep Paars in het speciaal basisonderwijs:
"Lesgeven met bewegend leren is niet alleen leuker voor de leerlingen, maar vind ik zelf stiekem ook veel leuker om te doen. Het activeert hiermee de leerling en de leerkracht tot plezier maken binnen en buiten."
Populaire bewegend leren materialen in 2023
Is er genoeg draagvlak binnen de school en enthousiasme bij de kinderen, pak het dan steeds professioneler aan, met bewegend leren materialen.
Dit zijn 14 populaire bewegend leren materialen voor in de klas en in het schoolgebouw in 2023:
- Beweegmatjes: een flexibele variant op de vloerstickers: rubberen anti-slip matjes. Leg een beweegpad neer hoe jij het wil, en leer in de thema’s Tellen, Rekenen, Alfabet etc.
- Balanskrukken: Dit zijn krukken met een ronde onderkant die wiebelen, waardoor kinderen hun evenwicht moeten bewaren terwijl ze zitten. Dit kan helpen om de concentratie te verbeteren.
- Sta-bureaus: In het bedrijfsleven al volop in gebruik, maar ook steeds populairder op scholen: het zit-stabureau.
- Fidget toys: Populair van TikTok. Het zijn kleine speeltjes of objecten die kinderen in hun handen kunnen houden en mee kunnen friemelen terwijl ze leren. Dit kan helpen om de aandacht te verbeteren.
- Balance boards: Dit zijn planken die wiebelen en kunnen worden gebruikt om het evenwicht en de coördinatie te verbeteren terwijl kinderen zitten of staan.
- Brain breaks kaarten: Dit zijn kaarten met bewegingsoefeningen die tussendoor kunnen worden uitgevoerd om de aandacht en concentratie te verbeteren.
- Tangle Toys: Dit zijn speeltjes met beweegbare onderdelen die kunnen worden gedraaid, gebogen en uitgerekt, wat kan helpen om de fijne motoriek en focus te verbeteren.
- Springtouwen: Van alle tijden! Heel goed te combineren met automatiseren van bijvoorbeeld tafels, rekensommen, getallen of het alfabet.
- Foam puzzelmatten: met het alfabet of getallen erop is het voor de kleinsten een kleurrijke uitdaging.
- Dobbelstenen, ballen, markeerschijven en pittenzakken: basismaterialen om in de gymzaal of gang talloze eenvoudige bewegend leren-spelletjes te spelen.
- Beweegmuur: Interactieve muur met een groot touchscreen waar kinderen met een bal allerlei interactieve spellen kunnen spelen en trainingsmodules kunnen volgen.
- Beweegvloer: met een projector worden allerlei educatieve oefeningen en spelletjes op de grond getoond.
- Vloerstickers: anti-slip stickers in allerlei leuke ontwerpen, geschikt voor bewegend leren rekenen, tellen, voor de taalles en noem maar op.
- Slimme trap / Rekentrap: dé trap waarmee je hogerop komt! Van taal en wetenschap tot geschiedenis of de tafels: de trap in school wordt omgetoverd tot een leerzaam object waar alle kinderen in school plezier van hebben. Bekijk de slimme trappen
Hopelijk zit je na het lezen van deze blog weer vol inspiratie om bewegend te leren met jouw klas! Heel veel plezier gewenst!
Team Yibbo
